CIMICIFUGA RACEMOSA (Ranunculaceae)
Crni kohoš (Cimicifuga racemosa ) kao ženska biljka, koja pomaže kod menopauze. Mehanizam dejstva ove biljke i neželjeni efekti?
Biljka Crni Kohoš - Cimicifuga racemosa (Ranunculaceae) je poreklom iz zapadnih krajeva Severne Amerike, njena primena u određenim oblastima ginekologije počela je još od sredine 18. veka, kada je i prenesena na Evropski kontinent.
Lekovita dejstva korena ove biljke bila su dobro poznata i starosedeocima Američkog kontinenta. Naime, Indijanci su od davnina koristili racemozu kao lek protiv zmijskog otrova kao i kod izraženih porođajnih bolova.
Dugogodišnja i dobro poznata je tradicionalna primena u tretiranju reume, a danas se koristi za lečenje valunga, suvoće vagine i ostalih simptoma menopauze, prevashodno je bitna uloga ove biljke u tretiranju vazomotornih simptoma menopauze.
U premenopauzalnom periodu koristi se radi bolje regulacije menstrualnog ciklusa. Od ranih tridesetih godina 20. veka u Nemačkoj se koristila kao prirodni lek za regulaciju premenstrualnih i menstrualnih poremećaja, gde je uz odgovarajuća klinička ispitivanja dobila status proverenog prirodnog preparata.
Preparati na bazi ove biljke nalaze se u smernicama i terapijskim vodičima za lečenje teških simptoma menopauze - NAMS (North American Menopause Society) koji najpre ženama u menopauzi preporučuje promenu načina života i uzimanje prirodnih dodataka ishrani kao što su suplementi na bazi izoflavonoida, vitamina E i cimicifuge.
Možemo reći da je ona trenutno jedna od najispitivanijih biljaka koje sadrže veće količine fitoestrogena, kome se pripisuju pozitivna dejstva na simptome menopauze. Kao biljna droga koriste se podzemne stabljike i korene ove biljke.
Primenjuje se sveža ili osušena za pripremu čajeva, a dolazi i u obliku kapsula i tečnih alkoholnih ekstrakata.
Mehanizam dejstva Crnog Kohoša
U menopauzi kod žena dolazi do smanjenja produkcije estrogena kao glavnog ženskog hormona, što rezultuje pojavom simptoma menopauze koji kod žena mogu biti izraženi u manjoj ili u većoj meri i tako negativno uticati na kvalitet života.
Delovanje ove biljke se temelji na vezivanju aktivnih komponenti biljke (fitoestrogeni) za estrogenski receptor (ER), što kao posledicu ima ublažavanje tegoba menopauze.
Glavne aktivne supstance kojima se takođe ostvaruje pozitivan efekat su triterpenski glikozidi, izoflavonoidi, fenilpropanski derivati i salicilna kiselina. Tačan mehanizam delovanja racemoze nije u potpunosti rasvetljen ali su pozitivni efekti primene ove biljke dokazani u brojnim kliničkim studijama.
Dosadašnja istraživanja su pokazala izrazito smanjenje neurovegetativnih tegoba kod čak 85% pacijentkinja već nakon 6 do 8 nedelja upotrebe.
Dokazani efekti ove biljke su:
- Redukcija rizika od smanjenja gustine kostiju tokom i posle menopauze zahvaljujući fitoestrogenima koji se vezuju za kosti i omogućavaju vezivanje kalcijuma i bolju mineralizaciju kostiju
- Smanjenje valunga. Svakodnevna upotreba preparata smanjuje intenzitet i broj valunga
- Poboljšanje kvaliteta sna
- Pomaže kod sindroma policističnih jajnika
- Ublažava menstrualne migrene
- Može smanjiti nervozu, s obzirom da utiče direktno na neurotransmitere koji su zaduženi za naše raspoloženje (povećava nivo serotonina)
- Smanjenje bolova i grčeva u materici tokom ciklusa
Neželjeni efekti
Iako su prijavljeni nisu izraženi i veoma su retki. Mogu se očekivati gastrointestinalni problemi, problemi sa jetrom, rast tumora osetljivih na estrogen, problemi sa zgrušnjavanjem krvi. Preparati na bazi ove biljke ne smeju se kombinovati sa lekovima protiv depresije.
Takođe povedite računa ako uzimate kontraceptivne pilule jer preparati na bazi cimicifuge mogu smanjiti njihovo dejstvo. Pre upotrebe preparata savetuje se konsultovanje sa lekarom.
Milan Popović